Wat is Orthomoleculaire Geneeskunde?

Orthomoleculaire geneeskunde, ook wel orthomoleculaire therapie is een complementaire geneeswijze. Het centrale idee van de orthomoleculaire geneeskunde is dat er verschil gemaakt kan worden tussen lichaamseigen stoffen, die het lichaam ondersteunen en het lichaamseigen natuurlijke genezingsproces stimuleren enerzijds en lichaamsvreemde stoffen, die afweerreacties van het lichaam zouden oproepen, anderzijds. Orthomoleculaire artsen en therapeuten streven naar zogenoemde “optimale” concentraties voedingsstoffen in het lichaam, die men probeert te bereiken met doseringen die soms ver boven de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden uitkomen.

Uitgangspunten van de orthomoleculaire geneeskunde

De term “orthos” komt uit het Grieks en betekent: “juist”, “recht” of “gezond” “Moleculair” staat voor molecuul. De term “orthomoleculair” verwoordt dus de gedachte dat in de orthomoleculaire geneeskunde gebruik gemaakt wordt van zogenoemde “optimale” concentraties voedingsstoffen, zoals vitamines, mineralen, enzymen, aminozuren, glyconutrienten en essentiële vetzuren, stoffen die van nature ook in het lichaam aanwezig zijn. Orthomoleculaire geneeskunde ziet de mens als een geheel (holistisch beeld) en het ziektebeeld als een niet-evenwicht binnen dat geheel en tracht zoveel mogelijk factoren te betrekken in het herstelproces, teneinde te evolueren naar een toestand van homeostase (in evenwicht zijn).

Orthomoleculaire behandelaars gaan er vanuit dat voedingsstoffen beter in de stofwisseling passen. In tegenstelling tot wat bij medicijnen het geval is, heeft het lichaam volgens hen in de loop van de evolutie mechanismen ontwikkeld om stoffen uit de voeding op voor het lichaam nuttige wijze te gebruiken. Bovendien geven, volgens de orthomoleculaire theorie, voedingsstoffen een lagere belasting voor een ziek lichaam dan de meeste medicijnen, aangezien lichaamsvreemde stoffen, zoals de meeste medicijnen, soms een immuunreactie en vaak een detoxificatiereactie op gang brengen.

Orthomoleculaire geneeskunde benadrukt de rol van gezonde voeding bij het vinden van een goede gezondheid. De behoefte aan essentiële voedingsstoffen kan volgens de orthomoleculaire leer door verschillende factoren sterk uiteenlopen, en kan de individuele behoefte dusdanig vergroten dat doseringen die soms vér boven de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden (ADH) liggen nodig zijn om in de dagelijkse behoefte te voorzien.

Veel basisideeën van de orthomoleculaire leer komen overeen met de reguliere geneeskunde, de diagnostiek en behandeling is echter volstrekt anders en doorgaans niet gebaseerd op goed uitgevoerde gerandomiseerde klinische trials. Uniek voor de orthomoleculaire geneeskunde is het standpunt inzake milieuvervuiling. Milieuvervuiling kan een toxische belasting van het lichaam geven, die volgens orthomoleculaire artsen en therapeuten een extra aanslag doet op bepaalde voedingsstoffen. Lucht-, water- en voedselvervuiling komt vaak voor. Bij elke patiënt moet ook onderzocht worden in hoeverre in het lichaam vervuiling en gifstoffen verzameld heeft.

Diagnose en Behandeling

De Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van een voedingsstof is een richtlijn op populatieniveau (meestal 2 x de hoeveelheid die nodig is om geen tekorten op te lopen), die zo hoog is, dat er bij naleving feitelijk geen sprake kan zijn van tekorten, maar dat ook overdosering wordt vermeden. Het is niet verstandig boven de bovengrens van de aanbevolen hoeveelheid uit te gaan.

Volgens de orthomoleculaire geneeskunde is in veel gevallen het westerse voedingspatroon niet toereikend om in de behoeften aan voedingsstoffen te voorzien. Aanvulling van deze nutriënten door middel van gezonde voeding en extra voedingssupplementen, zou volgens orthomoleculaire therapeuten het lichaam in staat stellen ziekten te bestrijden, die mede als gevolg van chronische nutriëntentekorten zijn ontstaan, dan wel het ontstaan ervan te vertragen. Voor een dergelijk effect zouden hogere, “optimale”, concentraties voedingsstoffen nodig zijn die vaak niet alleen uit de dagelijkse voeding te halen zijn. Vandaar dat in deze therapie vaak gebruik wordt gemaakt van voedingssupplementen, naast een gezonde voeding. Niettemin is het wel gebruikelijk om een orthomoleculaire behandeling als complementaire behandeling te doen, dus naast een reguliere behandeling met medicijnen, door huisarts of specialist.